Makine Daireli Asansör

Anıl® AsansörHaberlerMakine Daireli Asansör
23 Mart 2020 Posted by Salih Usta Haberler

Makine Daireli Asansör Nedir?

Makine daireli asansör ülkemizde ve dünyada en sık rastlanılan asansör türüdür. Asansörler için yapılan ayrımlardan biri de makine daireli ve dairesiz asansör ayrımıdır. Bunlardan makine dairesiz asansörlerde tahrik; yani hareket sistemi, asansör kabinin üzerinde veya kuyu içinde bulunur. Makine dairesiz asansörler özellikle terminaller, alışveriş merkezleri, eğitim, kültür ve sağlık kuruluşları gibi yoğun insan trafiği olan yerlerde kullanılmaktadır.  Bu asansörler tahrik sisteminin asansör kuyusunun üzerine inşa edilen bir oda içine konuşlandırıldığı asansör tipi olarak karşımıza çıkmaktadır. Makine daireli asansör yapının tipi, kullanım amacı gibi teknik incelemeler neticesinde oluşturulacak projeye göre 630 ila 1200 kg arasında taşıma kapasitesine ve ayrıca 1,0 ila 2,0 m/s arasında seyir hızına sahiptirler.

Makine Daireli Asansör Kaça Ayrılır?

Bu nitelikteki asansörler temel olarak dişlili ve dişlisiz olmak üzere iki ana kola ayrılır. Dişlili asansörler daha çok 75 metre altında seyir aralığı ve 1,6 metre altında hızın ideal olduğu yapılarda tercih edilmektedirler. Dişlisiz asansörler ise bunun tam tersine gökdelen, baraj ve gözlem kuleleri gibi uzun seyir aralığı ve daha yüksek miktarda hız gerektiren yapılarda tercih edilmektedirler. Makine daireli asansörler kontrol şekline göre çift hızlı veya VVVF hız kontrollü olarak da sınıflandırılırlar.

Makine daireli asansör ayrıca şahıs, yük, servis, panoramik asansörleri gibi taşıma gayesine göre sınıflandırılırlar. Şahıs asansörleri genellikle konutlarda kullanılır ve burada konfor, ergonomi, taşıma kapasitesi gibi hususlar göz önünde bulundurularak tasarım yapılır. Şahıs asansörleri konutta kullanılacaksa Sınıf-1 konut dışı kullanılacaksa Sınıf-2 olarak değerlendirilirler. Yük asansörleri, yükün genelde kişiyle birlikte taşınması amacıyla tasarlanan bir makine daireli asansör çeşididir. Özellikle fabrika, depo, alışveriş merkezi, otopark gibi taşıma işlerinin yoğun olduğu yerlerde kullanılırlar. Yük asansörleri halatlı ya da hidrolik sistemle çalışabilirler. Servis asansörleri genellikle otel, restaurant ve villa tipi konutlarda kullanılırlar. Bu tip asansörler 50 ila 250 kg arasında taşıma kapasitesine sahip olur, giyotin kapı denilen bir kapı çeşidiyle üretilir ve monte edilirler. Panoramik asansörler ise konutlarda, iş merkezlerinde ve villalarda kullanılırlar. Üç tarafı cam, dışı ise konstrüksiyon biçiminde üretilirler. Bu tip asansörler şık tasarımlardan oluşturulduğu için yaygın kullanımı keyfiyettir. Panoramik asansörler elektrikli veya hidrolik olarak montaj edilirler.

Makine Daireli Asansörlerin Çalışma Prensibi

Makine daireli asansörler, makine dairesindeki tahrik motorunun kumanda panosundan gönderdiği komut ile harekete geçmekte ve kabinin komutun istediği yönde hareket etmesi prensibiyle çalışırlar. Bu hareket kabiliyeti kabinin karşı ağırlıkla makara ve halatlar vasıtasıyla ortak çalışması neticesinde ortaya çıkar. Kabin ile karşı ağırlık eşit ağırlıkta olmak zorundadır. Zira bu sayede enerji tasarrufu sağlanması amaçlanır. Tahrik sisteminin bu şekilde yapılı olduğu asansörlere sürtünme tahrikli asansörler de denilmektedir. Bunun yanında halat ya da zincirin tahrik kasnağı adı verilen yere sarılması prensibiyle çalışan asansörler de mevcuttur. Sistemi bu şekilde yapılan asansörlere ise tamburlu asansörler denir.

Makine Dairesinde Bulunması Zorunlu Olan Özellikler

Bir asansör söz konusuysa makine dairesi kısmının adeta beyin görevi görmesi nedeniyle daire kısmının bir takım özelliklere sahip olması gerekir. Öncelikle makine dairesinin alanı diğer adı asansör hızı ve beyan yükü olan asansör yüküne göre belirlenmelidir. Bu dairenin dış etkilerden korunaklı, rutubetsiz, havalandırma sistemine sahip, sıcaklığı 5 ile 40 derece arasında korunabilen, en az 200 lüx ve stroboskopik yanılgıdan etkilenmeyecek biçimde aydınlatılmış olması da gerekmektedir. Dairedeki makine kısmında bulunan döşemenin ise kolayca çıkabilmesi, hareket neticesinde oluşması muhtemel darbelere direnç gösterebilmesi gerekmektedir. Ayrıca makine dairesindeki teçhizatlar arası geçişler ile daire girişleri Asansör Yönetmeliği ile teknik şartnamelere uygun olmak zorundadır. Bu doğrultuda dairede bakım, onarım gibi çalışmaların kolay ve güvenlikli bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için çalışma alanı üzerinde en az 2 metre yükseklik bırakılmalıdır. Kumanda pano ve tabloların önünde ise serbest çalışılabilmesi için yatar bir alan bulunmalıdır. Bu yatay alan özellikle hareketli parçaların bakımı ve kontrol edilebilmesi adına bakımın yapılacağı mevkide ve bulunuyorsa manüel kata getirme sistemi için en az 0,5 m x 0,6 m büyüklüğünde bir serbest yatay alan olmalıdır.

Makine dairesindeki geçiş yolları üzerindeki serbest yükseklik ise minimum 1,8 metre olmalıdır. Serbest bölgelere geçiş yolu hareketli parçaların olmadığı yerlerde en az 0,4 metre; hareketli parçaların bulunduğu yerde ise en az 0,5 metre olmalıdır. Tahrik sisteminin hareketli parçalarının üzerinde en az 0,3 metrelik bir serbest düşey alan bulunmalıdır. Ayrıca makine dairesinde bulunan farklı seviyelerdeki döşemeler arasında 0,5 metreden çok bir yükseklik bulunuyorsa buralarda korkuluklarla çevrili merdiven ya da basamaklar bulunmalıdır. Şayet ihtiyaç duyuluyorsa ağır asansör parçalarının taşınabilmesi için makine dairesinin tavanına ya da taşıyıcı mekanizmaya yine ihtiyaca göre uygun şekilde monte edilmiş ve taşıyabileceği kapasitenin yazılı olduğu bir taşıyıcı veya kanca da bulunmalıdır.

Tahrik Sisteminin Taşıması Gereken Özellikler Nelerdir? Kaç Çeşit Tahrik Sistemi Bulunmaktadır?

Makine daireli asansörlerdeki tahrik sistemi, kabinin yalnızca yukarı ve aşağı yönde gitmesini sağlamamalı ayrıca yükün ve kişinin rahatsızlık duymayacağı bir konforu da sağlamalıdır. Örneğin kabin hızı kontrol edilemez düzeye erişirse kişinin iç organlarında hareketlenmeler; yükler için de kırılma, zedelenme gibi hasarlar meydana gelmesi aşikârdır. Bu çerçevede makine daireli asansörlerde tahrik, elektrik ve hidrolik tahrik şeklinde sağlanabilmektedir. Elektrikli tahrikte AC motorlar kullanılır. Günümüzde bu motorlarda gerilim ve frekans kontrol sistemi bulunmaktadır. Hidrolik tahrik ise eski bir buluştur. Çalışma prensibindeki sıvı ihtiyacı ilk başta su daha sonra yağ vasıtasıyla sağlanmıştır. Bu tipteki ankara asansör için makine dairesi yapının herhangi bir yerine konuşlandırılabilir. Dairenin mekânlar dâhil olmak üzere kuyuya olan mesafesi en fazla 30 metre olmalıdır. Buradaki tahrik motoru yalnızca asansör yukarı giderken çalışmaktadır.