Halatlı Asansörün Çalışma Prensibi

Anıl® AsansörHaberlerHalatlı Asansörün Çalışma Prensibi
14 Mart 2020 Posted by Salih Usta Haberler No Comments

Halatlı Asansör Çalışma Prensipleri ve Muhtemel Kaza Nedenleri

Birçok insan asansörlerin ilkel halinin kaldıraçlar olduğunu düşünüyor. Kaldıraçlar kısaca bir ağırlığı az enerjiyle kaldırmaya veya dengelemeye yarayan sağlam bir çubuktan ibaret olan alet. Bir başka tanımla boylamsal olarak verimli bir şekilde katlar arasında yük veya insan taşıma işlevini yerine getiriyor. Kaldıraç tanımından hareketle halatlı asansör ün başlıca işlevinin kaldırmak olduğunu ve bu işlemi denge yoluyla yerine getirdiği söylenebilir. Daha etraflıca anlamak için asansörün işleyiş mekanizmasına değinmekte yarar var. Günümüz asansörleri lokomotif işlevi gören bir motor ve şaft adı verilen çevrelenmiş bir platformdan oluşuyor. Platform kılavuz raylar boyunca kontrollü bir şekilde yukarı ve aşağı yönde hareket ediyor. Yaşanabilecek olası problemlere karşı alınan birden fazla önlem var. Temel mekanizma oldukça basit. Ancak binlerce yıl çözülemeyen problem asansörün nasıl durdurulacağı konusu olmuş. Günümüz dünyasının ayrılmaz bir parçası olan gökdelenler asansör olmadan hayal olurdu denilebilir. Dünya küreselleşip ülkeler arası seyahat sıklaşırken bina içi ulaşım problemi de bu yolla çözülmüş. Asansör vesilesiyle hem zamandan tasarruf edildi hem de yeryüzünü boylamsal düzlemde kullanma fırsatına sahip olduk.

Halatlı Asansör Mekanizmaları Nasıl İşliyor?

Farklı mekanizmalara sahip asansör tipleri mevcut olsa da en çok kullanılan asansör tipi halatlı asansörler. Lokomotif yani motor genellikle asansör boşluğunun en üstünde yer alır. . Oluklu bir makara yardımı ile halat kabine bağlanıyor ve bir kasnaktan geçiyor. Kasnak kısaca makinelerde hareketi aktarmaya yarayan, kayış veya halatların takıldığı geniş çember olarak tanımlanabilir. Elektrik motoruna bağlı kabloları tutan bir makara mevcut. Elektrikle harekete geçirilen motor bir tarafa dönerken asansör kabini yukarı çıkıyor. Diğer yöne döndüğünde ise kabin aşağı yönde hareket ediyor Kabloların karşı ucundaki karşı ağırlık ise kabin ağırlığını dengeliyor ve asansörün hareketinin aksi istikametinde aşağıya iniyor. Başka bir yönden bakarsak halatların iki uç arasında gidip gelmesi hareketin özü.

Ancak bu hareketin plan ve program dahilinde nasıl meydana geldiğinin izahı ise biraz daha karışık. Karşıt ağırlığın ağırlığı tam dolu bir kabinin yarısı kadar oluyor. Karşıt ağırlık ve kabin arasındaki hareket ilişkisi kefeli terazideki denge mekanizmasına benziyor. Normal bir kullanımda mükemmel bir şekilde dengeleniyor. Motorun temel işlevi dengeyi bir yöne veya diğerine doğru yönlendirecek dokunuşu sağlamak. Sistem enerjiden tasarruf ediyor ve parçalarda oluşabilecek yıpranmayı engelliyor. Kabin de karşı ağırlık da şaft içindeki kılavuz raylara bağlı. Ankara Asansör yer çekimine karşı hareket eden bir tür tren yolu olarak da düşünülebilir. Kabinin her iki yanında bulunan metal şeritler ile bu kılavuz raylara metal vidalar ve çeşitli aksamlar yardımıyla bağlanıyor. Hareket merkezi üst tarafta ve kabinin aşağı yukarı dengeli bir şekilde hareket etmesini sağlıyor. Motorun bu şekilde çalışması ile ileri geri sallanma önlenmiş ve asansörün içindeki denge sürekliliği sağlanmış oluyor.

Muhtemel Kazalara Karşı Ne Gibi Güvenlik Önlemleri Mevcut?

Hareket halatlar üzerinden sağlandığı için bir problem yaşanması durumunda frenler kabloları sıkıştırarak asansörü durduruyor. Halatlardan bir tanesi teorik olarak hem kabini hem de karşı ağırlığı taşıyabilecek kadar güçlü. Diğerleri ise kabloların kopması halinde yedek olarak bulunduruluyor. Belki de en çok korkulan asansör kazası nedenlerinden bir tanesi olsa da asansörleri güvenli kılan etmenlerden bir tanesi de bu. Anlaşılacağı üzere asansör kazalarının halatların kopması neticesinde meydana gelmesi bir hayli zor. Bütün halatlar kopsa bile motorun yanında motora bağlı bir kontrol mekanizması bulunuyor. Bunun içinde uçan ağırlık adı verilen yaylı iki adet metal var. Kabin boşalarak düşerse kontrol mekanizması hızla dönmeye başlıyor. Merkez kaç kuvveti aletin içindeki çeperin hemen ardında olan kancaları dışarı itiyor. Kancalar da iç kenar parçalardaki mandalları sıkıştırıyor ve makara dönmeyi durduruyor. Daha basit bir tabirler halatlar motorun içindeki mekanizmanın etkisiyle durdurulmuş olabiliyor. Bu mekanizma halatın oluklarına yerleştiği motorun yuvarlak kısmında gerçekleşiyor. Bu şekilde ikincil bir kontrol mekanizması asansörleri daha güvenli kılıyor. Sonuç olarak asansörlerde halatlarla ilgili yaşanabilecek aksiliklerde 2 güvenlik önlemi mevcut.

Türkiyede Asansör Kazaları ve Asanör Bakımı Konusunda Yaşanan Aksaklıklar

ELA (Avrupa Asansör Derneği) üyesi 18 Avrupa ülkesinde yaşanan kazalarda 17 ölümden 12 tanesi ülkemizde gerçekleşti. Halatlı Asansör ile ilgili en büyük sorun olarak karşımıza düzenli bakım yapma alışkanlığının kazanılamaması çıkıyor. Problemin bir tarafında ev sahipleri ve özellikle bina sorumluları var. Diğer yandan asansör firmalarının işgüzarlığı da söz konusu olabiliyor. Firmalar çalışanlarını verilmemesi gerektiği halde yeşil etiket vermeye teşvik edebiliyor. İncelemelerde tutarsızlıklar söz konusu Aynı firmanın farklı elemanları incelemelerde farklı sonuçlara ulaşabiliyor.  Yasal yönden incelendiğinde özel binalarda ve kamu binalarında muhtemel kazalarda ciddi yaptırımlar söz konusu. Her asansörün yasa ve yönetmeliklerle belirlenmiş bir sorumlusu var. Bu sorumlular büyük cezalar ile karşı karşıya kalma riski ile karşı karşıya. Asansörlerin resmi resmi görevlilerce sıkı bir şekilde kontrol edilmesi gerekiyor. Yıllık ve aylık olmak üzere çeşitli bakımları mevcut. Yılda en az bir kere alanında uzman kişilerce güvenlik tertibatı ve elektrik sisteminin denetlenmesi gerekiyor. Güvenlik sistemi denildiği zaman asansörün paraşüt sisteminin kontrolü bu bakımların başında gelir. Paraşüt sistemi frenlerin boşlaması halinde devreye girecek olan yedek güvenlik sisteminin adıdır. Merkez kaç kuvvetinin etkisini kullanan bir mekanizmadır. Bu sistem ile asansör en fazla bir kat ilerler ve durur. Asansörün motor, halatların durumu, kabinin durumu kontrol edilir. Ayrı kabloların aşınma durumu, paraşüt sistemi, kabinin seyri, fren sisteminin bakılır. Diğer yandan gecikme zamanının kontrolünün yapılması da gereklidir. Bakımların yapılmaması durumunda 2 yıl gibi kısa bir sürede kazaya meydan verecek durumlar ortaya çıkabilir.

 

 

Leave a comment